PRAWA I OBOWIĄZKI DZIECKA

Scenariusz apelu dla uczniów klas 0-III

    Cel główny

  1. Zapoznanie uczniów z prawami i obowiązkami dziecka na podstawie Konwencji Praw Dziecka.

    Cele operacyjne
    Po apelu uczniowie powinni:

  1. wymienić kilka podstawowych praw dziecka;

  2. wytłumaczyć co oznaczają wybrane prawa;

  3. rozpoznać kiedy prawa dziecka są naruszane;

  4. podać kilka instytucji, do których dzieci mogą się zwrócić w wypadku naruszania ich praw.

    Termin realizacji

  1. 30 października 2007 r.

    Metody pracy

  1. scenki rodzajowe

    Formy pracy

  1. grupowa;

  2. zbiorowa.

    Środki dydaktyczne

  1. katalog praw zawartych w Konwencji o Prawach Dziecka ONZ;

  2. scenariusze scenek do poszczególnych praw;

  3. wierszyki.

SZCZEGÓŁOWY SCENARIUSZ APELU

WSTĘP
Tematem dzisiejszego apelu są prawa i obowiązki jakie mają dzieci. Dokumentem określającym prawa dzieci jest KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA, którą Polska podpisała w 1991 roku. Prawa dzieci przedstawimy w krótkiej części artystycznej

SCENKA I
Mama, Tata, Syn, Córka

Syn (do siostry)
Nie uważasz , że mama jest ostatnio bardzo tajemnicza?

Córka (do brata)
Tak, zresztą i tata dziwnie się zachowuje.

Dzieci (pytają)
Powiedzcie wreszcie, o co chodzi?

Tata
Będziecie mieli braciszka albo siostrzyczkę.

Córka i Syn (na zmianę)
Ojej! A kiedy to nastąpi? Jak będzie miało na imię? Gdzie będzie spać?

Mama
Poczekajcie, nie tak prędko. Najpierw musi się urodzić.

Córka
Będzie spała w moim pokoju.

Syn
Nie, to będzie chłopiec. A gdy podrośnie, będzie grał ze mną w piłkę.

Córka
Nieprawda, to będzie dziewczynka i będzie chodziła razem ze mną do szkoły.
(Spierają się, przedrzeźniają)

Tata
Spokojnie. Po pierwsze to będzie nasze dziecko, moje i mamy. My będziemy dbać o jego przyszłość i wychowanie.

KOMENTARZ
Co to znaczy, że macie prawo do rozwoju? Krótko mówiąc, dorośli muszą zadbać o to żebyście mogli być zdrowi, piękni i mądrzy. Mamy też obowiązek dbać o własne życie i nie narażać się na niebezpieczeństwo.

SCENKA II
Mama, Córka

Córka (krzyczy)
Tato, rodzice Piotrka rozwiedli się.

Tata (obojętnie odwraca się)
To się zdarza.

Córka (z wyrzutem)
Tato, to poważna sprawa. Przecież to mój kolega. Chodzi teraz taki smutny. Jego mama nie pozwala mu się spotykać z tatą.

Tata
To straszne.

Córka
Wszyscy w klasie zastanawialiśmy się, jak pomóc Piotrkowi. Wymyśliliśmy, że możemy zorganizować spotkanie Piotrka z ojcem u Wojtka w domu.

Tata
Córeczko, nie możecie mieszać się w prywatne życie Piotrka. Nikt nie może mu zabronić spotkań z tatą, nawet jego mama, ale rodzice sami muszą się ze sobą dogadać.

Córka
Myślisz, że im się uda?

Tata
Musi. Przecież oboje kochają Piotrka.

KOMENTARZ
Większość dzieci wychowuje się w rodzinie pełnej. Niestety bywa, że rodzice, którzy kiedyś kochali się, biorą rozwód, czyli decydują, że nie chcą być razem. Wówczas dziecko zostaje z jednym z nich. W Konwencji o Prawach Dziecka jest napisane, że każde dziecko ma prawo do kontaktów z obojgiem rodziców, gdy nie może być z nimi razem. Rodzice powinni wysłuchać opinii dziecka z kim chce mieszkać po ich rozwodzie, kiedy i jak często chce spotykać drugiego z rodziców. To znaczy, że dziecka nie wolno zabrać rodzicom. W Polsce tylko sąd może zdecydować o odebraniu dziecka rodzicom.

WIERSZYK
Jeśli mama albo tata
już nie mieszka z nami,
nikt nie może mi zabraniać
ich spotykać czasami.


SCENKA III
Chłopiec 1, chłopiec 2, chłopiec 3, Szymon

Chłopiec I (krzyczy)
Szymon to Żyd !!!

Chłopiec II
I co z tego? Nie wszyscy są przecież Polakami. Mieszkają wśród nas Rosjanie, Rumuni czy Żydzi właśnie.

Chłopiec III
A wiesz, że tata Szymka był kiedyś u nas na lekcji? Tak ciekawie opowiadał o swojej religii i świętach.

Chłopiec II
Pamiętam. Te ich święta są strasznie fajne. Tata Chanuka na przykład: przez osiem dni Szymek zapala w oknie jedną świecę, a potem zajada się pączkami i dostaje pieniądze. Tata Szymka obiecał nam przyprowadzić swojego kolegę, który jest Białorusinem i też mieszka w Polsce, opowie nam o prawosławiu i cerkwiach.

Chłopiec III
A twój tata był zaproszony kiedyś do szkoły?

Chłopiec I (z żalem i z zakłopotaniem)
Nie, nigdy.

Chłopiec III
A widzisz?

KOMENTARZ
W każdej kulturze, w każdej religii można znaleźć coś bardzo interesującego, fajnego i mądrego. Nie można powiedzieć, że jakaś religia albo jakiś naród jest lepszy niż inny. I to jest naprawdę bardzo ważne, żeby każdy człowiek mógł myśleć co chce i wierzyć w kogo chce. Nie wolno nikogo z powodu jego sposobu myślenia, czy wyznawanej religii prześladować, to znaczy źle traktować, poniżać, wyśmiewać jego poglądów, religii, obrzędów.

WIERSZYK
Mogę zażądać,
żeby każdy uznał moje prawa,
a gdy różnię się od innych
to jest moja sprawa.


SCENKA IV
Mama, Córka, telefon

Córka
Mamo, coś mnie swędzi pod kolanem.

Mama
Ojej, to chyba ospa. Idziemy do lekarza.

Telefon
Mama
- Dzień dobry kochana. Niestety nie mogę spotkać się z tobą. Ania zachorowała, ma chyba ospę, cała jest w krostach i na nogach i na plecach ........

Córka
Mamo, daj spokój. Wstydzę się. Czy musisz wszystkim o tym opowiadać.
(Obrażona pochlipuje, odwraca się; Matka odkłada słuchawkę)

Matka
Co ci jest córeczko?

Córka
Przecież to są moje krosty i nie chcę, by ktokolwiek o nich wiedział.

Matka
Masz rację. Nie powinnam o tym mówić. Przepraszam.

KOMENTARZ
Co to znaczy, że każdy człowiek ma prawo do prywatności? Prywatne jest wszystko co jest nasze osobiste, zarówno nasze rzeczy, jak również sprawy prywatne, rodzinne, po prostu tylko nasze. Prawo do prywatności oznacza, że nikomu nie wolno bez uzasadnionych powodów wkraczać w nasze życie i sprawy osobiste, i my nie możemy tego robić wobec innych.

WIERSZYK
Nikt nie może moich listów
czytać bez pytania.
Mam też prawo do tajemnic
i własnego zdania.


SCENKA V
Mama, Tata, Syn, Córka

Tata
Jedziemy w sobotę na wycieczkę.

Dzieci
Hura!

Mama
Musimy koniecznie odwiedzić ciotkę Teklę.

Tata i Syn
No nie, pojedziemy na ryby.
(Wszyscy mówią jednocześnie, przekrzykują się)

Córka (nie odzywa się) (krzyczy)
A może i ja bym powiedziała, dokąd chcę jechać? Nigdy nie pytacie mnie o zdanie, gdy planujecie jakiś wyjazd.

Tata
Masz rację córeczko, ciebie też powinniśmy wysłuchać. Od dziś wszyscy składamy swoje propozycje i wybieramy najlepszą z nich. Każdy ma takie samo prawo decydować o tym, gdzie spędzimy wolny dzień.

KOMENTARZ
Prawo do wysłuchania nie oznacza, że wasze życzenia zawsze mogą być spełnione, że będzie tak jak powiecie. Prawo do wysłuchania oznacza, że należy was pytać co myślicie w danej sprawie. To co powiecie trzeba poważnie potraktować, wziąć pod uwagę wasze zdanie. Pamiętajcie, żeby umieć obronić własne zdanie ale też umieć słuchać argumentów innych osób i kiedy trzeba przyznać rację innym.

SCENKA VI
Tata, Córka, Mama

Córka
Wiesz, dziadek Bogusi jest alfabetą.

Tata
Kim?

Córka
No, alfabeta. Nie rozumiecie? Po prostu nie umie czytać ani w ząb.

Mama
Analfabeta.

Córka
Przecież mówię. Bogusia mi to powiedziała. Prawda, że to śmieszne. Jej dziadek ma osiemdziesiąt lat i przez ten czas nie mógł nauczyć się czytać? (zdziwiona)

Tata
Wiesz, córeczko. Dawno temu nie wszyscy mogli się uczyć, szkoła była droga i niektórych nie było na nią stać. Oni właśnie nie chodzili do szkoły i nie nauczyli się czytać i pisać.

Córka
Też tak bym chciała. (rozmarzona)

Mama (ze złością)
Głupstwa gadasz. Powinnaś się cieszyć, że możesz chodzić do szkoły.

Córka
A z czego tu się cieszyć? Klasówka z matmy, dyktando z polaka, słówka z anglika.

Mama
Wyobraź sobie, jaki nieszczęśliwy musi być dziadek Bogusi. Siedzi cały dzień w domu i nawet książki nie może przeczytać, ani też wybrać z gazety odpowiedniego programu telewizyjnego.

Córka
- No tak, masz rację mamusiu. To musi być okropne nie umieć czytać. Nie wiem jak można bez tego żyć. W sumie dobrze jest chodzić do szkoły. Można dowiedzieć się wielu rzeczy i spotykać się z ciekawymi ludźmi. Bez szkoły byłoby nudno.

KOMENTARZ
Wiem, że macie czasem dosyć szkoły, klasówek, odpytywania ale wyobraźcie sobie, że ktoś zabrania wam chodzić do szkoły, każe ciężko pracować ... Nie przypuszczam, żeby to naprawdę Was ucieszyło. We współczesnym świecie trudno wyobrazić sobie życie bez umiejętności pisania i czytania. Prawo do nauki oznacza, że każdy powinien mieć możliwość uczenia się tak długo jak chce i pozwalają mu na to jego zdolności i zainteresowania. Dzieci ucząc się rozwijają swoją osobowość, uczą się szacunku i tolerancji dla innych ludzi, różnych kultur, religii i ras. Inny znaczy tylko inny nie gorszy.

WIERSZYK
Mogę uczyć się wszystkiego,
co mnie zaciekawi.
I mam prawo sam wybierać,
z kim się będę bawić.


SCENKA VII
Mama, Syn

Syn
Wiesz mamo, u nas w klasie jest taki chłopiec, który niezbyt modnie się ubiera i na dodatek ma mnóstwo pryszczy, słabo się uczy. Wszyscy mu z tego powodu dokuczają.

Mama
Synku, nie wszyscy rodzą się piękni i mądrzy, i nie wszystkich stać na drogie ubrania. Ale czy to jest powód, aby komuś dokuczać?

Syn
No tak, ale...

Mama
Nie wolno nikogo poniżać. Wyobraź sobie siebie na jego miejscu. Cała klasa nabija się z ciebie. Nie masz przyjaciół, wyglądasz paskudnie, na każdym kroku ci to wytykają. Jak byś się wtedy czuł?

Syn
Zapłakałbym się na śmierć.

Mama
A widzisz. Nie czyń drugiemu, co tobie nie miłe- warto o tym powiedzeniu pamiętać.

Syn
Wiesz mam pomysł. Namówię kolegów i zorganizujemy w klasie kółko pomocy. Myślę, że wszyscy na tym skorzystają.

KOMENTARZ
Godność po prostu mamy i nikt nie może nam jej dać lub odebrać. Każdy człowiek ma wrodzone poczucie dumy, honoru osobistego. Nikt nie lubi być źle traktowany, poniżany, wyśmiewany czy w ogóle w jakikolwiek sposób obrażany. To poczucie osobistego honoru, dumy nazywamy godnością. To bardzo nieprzyjemne uczucie, kiedy jesteśmy przez kogoś obrażani. Każdy człowiek ma prawo do ochrony przed poniżającym i okrutnym traktowaniem. Oczkując poszanowania własnej godności musimy sami szanować godność innych.

WIERSZYK
Nikt nie może mnie poniżać,
krzywdzić, bić, wyzywać.
I każdego mogę zawsze
na ratunek wzywać.


SCENKA VIII
Tata, Córka

Córka
Tato? Masz chwilę czasu?

Tata
Oczywiście, córeczko. A co się stało?

Córka
Widzisz, mamy w klasie nową koleżankę. Ona jest nawet miła, tylko bez przerwy puszy się jak paw. Jej tata jest bardzo znanym aktorem. Ona ma wspaniałe ciuchy i codziennie ktoś przyjeżdża po nią luksusową bryką.

Tata
Zazdrościsz jej?

Córka
To nie o to chodzi, ale wszyscy traktują ją inaczej. Każdy zabiega o jej względy i chce się jej przypodobać. Ostatnio, gdy zawiniła, to i tak wszyscy stanęli w jej obronie.

Tata
To nie jest w porządku. To, że ktoś jest ładny, bogaty czy mądry nie powinno oznaczać, że jest lepszy niż inni.

Córka
Masz rację, ale to nie jest takie proste. Może masz pomysł, jak to załatwić?

Tata
Spróbujcie porozmawiać o tym na godzinie wychowawczej.

KOMENTARZ
Ludzie nie rodzą się lepsi lub gorsi. Jako ludzie są równi. Równi jesteśmy jako ludzie, co nie znaczy jednakowi. Jedni rodzą się piękni, inni mądrzy, jednym żyje się lepiej innym gorzej ale przez prawo powinni być traktowani jednakowo niezależnie od tego czy są bogaci czy biedni, grubi czy chudzi, czarni czy biali, mężczyźni czy kobiety i tak jeszcze długo można by wymieniać. Jeżeli np. w szkole dwaj chłopcy wybiliby szybę, jeden byłby dobrym uczniem a drugi nie, to karę za wybitą szybę muszą ponieść jednakową.

ZAKOŃCZENIE
Obejrzeliście kilka scenek dotyczących PRAW DZIECKA, zastanówcie się, czy wam nie zdarzają się takie sytuacje. Jeśli stwierdzicie, że Wasze prawa są łamane możecie zwrócić się o pomoc do RZECZNIKA PRAW DZIECKA, którym w naszej szkole jest PANI MARIOLA KAMECKA. Zapamiętajcie, że zadaniem każdego dziecka jest przestrzeganie praw na co dzień oraz wypełnianie obowiązków z nich wynikających.


Opracowanie:
   Elżbieta Bondaruk
   Bożena Tarasiuk