ZAJĘCIA LOGOPEDYCZNE

„Granice mojego języka są granicami mojego świata.”
Ludwig Wittegeinstein

SZANOWNI RODZICE!

      Czasy, w których żyjemy, stawiają przed naszymi dziećmi coraz to nowe możliwości, lecz powodują jednocześnie nieustanny wzrost wymagań. Z jednej strony poszerzają się perspektywy, zacierają granice państw, kultur i języka, z drugiej strony, dzieci poddawane są nieustannej weryfikacji – teraz jako uczniowie, później jako pracownicy. Z tej oto przyczyny ważne jest, aby już na początku życiowej drogi naszego dziecka, wykształcić w nim niezbędne umiejętności, takie jak pisanie, czytanie, a przede wszystkim poprawne komunikowanie się za pomocą mowy.
      Ta podstawowa czynność, jaką jest prawidłowe mówienie, może zostać zaburzona na wiele sposobów a także być uwarunkowana wieloma przyczynami.
      Problemy logopedyczne spotykane u dzieci pomiędzy 6 a 8 rokiem życia związane są najczęściej z:

• nieukończonym rozwojem mowy w zakresie głosek: sz, rz(ż), cz, dż, realizowanych często w postaci odpowiednio głosek: s, z, c, dz i ś, ź, ć, dź,

• nieprawidłowa wymowa głoski r,

• mowa bezdźwięczna (np. fósek zamiast wózek).

Jakie skutki powodują wady wymowy?

1. W znacznym stopniu utrudniają osiąganie sukcesów w szkole;

2. Kłopoty w nauce czytania i pisania (agramatyzmy, nieprawidłowa budowa zdań, uporczywe literowanie, kłopoty z łączeniem liter i głosek w wyrazy, kłopoty z przejściem od głoskowania do czytania sylabami i literami, opuszczanie, przestawianie lub dodawanie różnych głosek i sylab, zamienianie wyrazów o podobnym brzmieniu; w pisaniu kłopoty z posługiwaniem się dwuznakami, spółgłoskami miękkimi, dźwięcznymi i bezdźwięcznymi, końcówkami – ą, -om);

3. Zaburzenia osobowości – poczucie niższej wartości, osamotnienia, nerwowość, unikanie kontaktów społecznych;

4. Osłabiona wydolność umysłowa dziecka oraz ujemny wpływ na stosunek dziecka do nauki, szkoły i kolegów.

Co oferuje nasza szkoła?

1. Szkoła zapewnia bezpłatną opiekę logopedyczną, którą objęte są dzieci od klasy „0” do klasy „6”. Przez cały rok szkolny odbywają się zajęcia indywidualne lub grupowe z dziećmi, u których zdiagnozowana została wada wymowy bądź zaburzenie mowy. Rodzice mają możliwość uczestniczenia w zajęciach, obserwują je i kontynuują ćwiczenia w domu.

2. Na początku każdego roku szkolnego przeprowadzane są szczegółowe badania dzieci klas „0” i klas pierwszych mające na celu zdiagnozowanie wady wymowy / zaburzenia mowy bądź ich wykluczenie.

3. Każdy uczeń uczestniczy w zajęciach w wymiarze 20 min.; dzieci z orzeczeniami Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej raz w tygodniu, pozostałe raz na dwa tygodnie. Program zajęć uzależniony jest od indywidualnego zapotrzebowania i możliwości ucznia.

4. Istnieje możliwość korzystania z konsultacji i porad logopedycznych w czasie trwania roku szkolnego.

5. Zajęcia logopedyczne prowadzone są do czasu wyeliminowania bądź złagodzenia wady/zaburzenia, stanowiącego powód objęcia ucznia w/w formą opieki.

6. Zakończenie terapii logopedycznej następuje po całkowitym wyeliminowaniu wady, bądź złagodzeniu zaburzenia. W przypadku nieuzasadnionych nieobecności ucznia, po uprzednim poinformowaniu rodzica/opiekuna, dziecko zostaje wykreślone z listy uczniów objętych terapią logopedyczną,

7. Prowadzona jest terapia metodą Tomatisa jako wspomaganie logopedyczne.

      Nasza Szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną w Białej Podlaskiej mieszczącą się przy ul. Waryńskiego 3.

Logopeda szkolny prowadzi terapię logopedyczną z uczniami z:

• rozpoznanie wad wymowy/zaburzeń mowy na podstawie objawów (symptomów),

• przeprowadzenie wywiadu z rodzicem/opiekunem dziecka dotyczącego rozwoju psychofizycznego i rozwoju mowy (dotyczy jedynie dzieci z podejrzeniem zaburzenia mowy),

• zestawienie symptomów,

• wstępne ustalenie przyczyn zaburzeń,

• wstępna diagnoza logopedyczna,

• poznanie psychicznych i społecznych uwarunkowań oraz następstw zaburzeń mowy,

• ustalenie indywidualnego programu logoterapii, przy współpracy z pedagogiem i nauczycielami prowadzącymi zajęcia korekcyjno-kompensacyjne,

• postępowanie logopedyczne – praca z dzieckiem,

• weryfikacja diagnoz w toku terapii logopedycznej,

• prognoza (rokowanie),

• zalecenia – uwagi – wnioski (indywidualne konsultacje z rodzicami i nauczycielami w celu minimalizowania skutków wad/zaburzeń mowy).

• podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji,

• kierowanie na badania specjalistyczne: foniatryczne, laryngologiczne, audiometryczne, ortodontyczne, neurologiczne.

Stosowane metody i techniki pracy

      Wybór metod w terapii logopedycznej uwarunkowany jest rodzajem wady wymowy bądź zaburzenia. W zależności od charakteru trudności wykorzystuje się specyficzne, dostosowane do wieku i możliwości ucznia sposoby pracy terapeutycznej. Stosuje się różne metody, co wynika z konieczności realizowania zasady kompleksowego oddziaływania, dlatego stosowane są metody typowo logopedyczne, jak i metody lingwistyczne, pedagogiczne i psychologiczne.

Metody logopedyczne:

• ćwiczenia oddechowe,

• ćwiczenia czynne i bierne aparatu artykulacyjnego,

• ćwiczenia artykulacyjne,

• ćwiczenia autokontroli słuchowej,

• ćwiczenia słuchu fonematycznego,

• ćwiczenie kinestezji artykulacyjnej,

• metoda uwrażliwiania miejsc artykulacji,

• metoda wykorzystywania nieartykułowanych dźwięków lub czynności fizjologicznych organizmu do tworzenia nowych głosek (np. wibracje warg, dmuchanie, chuchanie),

• kontrola wzrokowa, dotykowa i czucia skórnego,

• metoda mówienia wydłużonego,

Metody lingwistyczne:

• metoda fonetycznych przekształceń,

• metoda wyszukiwania tzw. słów kluczy,

• kształcenia strony gramatycznej i leksykalnej mowy,

Metody pedagogiczne:

• rytmizacja mówienia,

• gesty umowne, systemy i metody stosowane w komunikacji alternatywnej (Makaton, Piktogramy).- Echokorekcja,

• technika delikatnego startu mowy– Z. Engiel.

Metody psychologiczne:

• techniki relaksacyjne.

      Nasza szkoła jako jedna z 200 placówek na terenie kraju została wytypowana i zaopatrzona w odpowiedni sprzęt do prowadzenia terapii Metodą Tomatisa. Istotą tej metody jest zdiagnozowanie wady bądź zaburzeń wymowy dziecka i dobranie odpowiedniej terapii. Na podstawie wielu badań stwierdzono, że Metoda Tomatisa jest bardzo skuteczna w terapii dzieci z problemami szkolnymi typu: zaburzenia uwagi, mowy, koncentracji czy trudnościami w czytaniu i pisaniu.

METODA TOMATISA (STYMULACJA AUDIO – PSYCHO - LINGWISTYCZNA)

Terapia Metodą Tomatisa ma za zadanie wspomagać między innymi terapię psychologiczną, pedagogiczną i logopedyczną.
Metoda Tomatisa (w Polsce przyjęto nazwę: Stymulacja Audio-Psycho-Lingwistyczna w skrócie SALP), czyli pobudzanie funkcji słuchowych, pozwala badać uwagę słuchową, tzn. zdolność wybiórczego nastawienia analizatora słuchowego na określony rodzaj bodźców.
Uwaga słuchowa umożliwia skuteczną komunikację z otaczającym światem. Funkcja ta może być zaburzona u osób, u których wyniki badań audiometrycznych są całkowicie prawidłowe. Oznacza to, że osoba taka „słyszy”, ale „nie słucha”. Słyszenie jest, bowiem procesem biernym i zależy od stanu narządu słuchu. Jeżeli narząd słuchu jest uszkodzony, mogą istnieć problemy ze słyszeniem pewnych dźwięków. Słuchanie (uwaga słuchowa) jest natomiast procesem aktywnym. Słyszenie jest, więc funkcją, która zależy od stanu narządu słuchu, słuchanie jest umiejętnością, która rozwija się przez całe życie człowieka.
Tradycyjne metody terapii zaburzeń głosu i mowy obejmują: w przypadku zaburzeń głosu – leczenie farmakologiczne lub zabiegowe, rehabilitację głosu i fizykoterapię, w przypadku zaburzeń mowy terapię logopedyczną. W obu przypadkach wskazana może być dodatkowo terapia psychologiczna. W większości przypadków terapia zaburzeń głosu i mowy jest działaniem z zewnątrz, prowadzonym przez terapeutę, mającym na celu modyfikację zachowania pacjenta. Jednakże, aby moc zmodyfikować zachowania pacjenta, musi on być świadomy popełnianych przez siebie błędów oraz potrafić przyjmować prawidłowe wzorce przekazywane przez terapeutę. Oznacza to, że pacjent musi umieć słuchać – z arówno siebie, jak i komunikatów z zewnątrz. Metoda Tomatisa pozwala polepszyć umiejętność kontroli słuchowej. Nie zastępuje ona terapii logopedycznej lub foniatrycznej, lecz jest ich uzupełnieniem i wpływa na zwiększenie ich skuteczności.
Jednym z elementów terapii Tomatisa jest trening ucha prawego w celu rozwijania lateralizacji prawousznej, która ułatwia komunikację. Inaczej mówiąc metoda ta polega na usprawnianiu czynnego słuchania, czyli na stymulowaniu percepcji dźwiękami o określonym paśmie częstotliwości podawanymi w odpowiednich sekwencjach za pomocą słuchawek drogą powietrzna i kostną. Kluczowym elementem terapii jest możliwość percepcji własnych dźwięków odpowiednio przefiltrowanych, dzięki czemu głos ulegając korzystnej zmianie wpływa na aktywne sfery percepcji słuchowej. Program stymulacji obejmuje zazwyczaj od 60 do 120 seansów (jeden seans to 30-minutowy blok dźwiękowy), tzn. są to trzy sesje prowadzone w odstępach 4-6 tygodni. Do terapii wykorzystywana jest muzyka Mozarta oraz chorały gregoriańskie. Na dalszych etapach wymagany jest aktywny udział pacjenta, tj. czytanie podczas słuchania muzyki. Metoda Tomatisa obejmuje wywiad, test uwagi słuchowej, test lateralizacji oraz testy dodatkowe.
Podsumowując terapia Metodą Tomatisa odtwarza proces rozwoju słuchania u danej osoby pozwalając przezwyciężyć problemy, które podczas niego wystąpiły, tzn. naprawia sposób słuchania, który w pewnym etapie życia został zaburzony
      Terapia metodą Tomatisa może być prowadzona u pacjentów z różnorodnymi zaburzeniami głosu i mowy, u których można podejrzewać komponent audiogenny. Są to zaburzenia głosu:

• dysfonie dziecięce,

• dysforie czynnościowe,

• dysforie u osób zawodowo posługujących się głosem wynikające z niewłaściwej emisji głosu.

• zaburzenia mowy:

• opóźniony rozwój mowy

• dyslalie

• jąkanie.

      Powyższa metoda ma również zastosowanie u dzieci z problemami w czytaniu i pisaniu, u dzieci z nadpobudliwością psychoruchową, z autyzmem i szeroko pojętymi zaburzeniami mowy u dzieci i dorosłych.

Przeciwwskazania do prowadzenia terapii:

• padaczka,

• nieprawidłowości neurologiczne (dysfunkcje na poziomie nerwowym),

• zaburzenia w zapisie EEG,

• zawroty i bóle głowy,

• astma,

• szumy uszne,

• schorzenia uszu.

      Na terapię Metodą Tomatisa kieruje uczniów logopeda szkolny uwzględniając zaburzenia predysponujące do jej zastosowania. Obowiązuje zaświadczenie lekarskie oraz zgoda rodziców na prowadzenie terapii.

Schemat postępowania diagnostycznego oraz procedura stosowania Metody Tomatisa w zaburzeniach głosu i mowy:

1. Badanie neurologiczne, foniatryczne, logopedyczne i psychologiczne – ustalenie rozpoznania.

2. Test uwagi słuchowej.

3. Testy dodatkowe: lateralizacja słuchowa, dyskryminacja wysokości dźwięków oraz lokalizacja źródła dźwięku, test Drzewa i test Rodziny.

4. Diagnoza oraz zalecenia dalszego postępowania i terapii.

5. Faza pasywna - pierwsza seria stymulacji metodą Tomatisa.

6. Kontrolny test uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej.

7. Faza pasywno-aktywna - druga seria stymulacji po 3-6 tygodniach od zakończenia pierwszej serii stymulacji.

8. Kontrolny test uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej po zakończeniu drugiej serii.

9. Faza aktywna – trzecia seria stymulacji po 3-6 tygodniach od zakończenia drugiej serii stymulacji.

10. Kontrolny test uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej.

      Mając na uwadze wyżej opisane problemy naszych dzieci oraz środki i metody jakimi dysponuje nasza szkoła aby im zaradzić, zapraszamy do korzystania z pomocy oferowanej przez naszą placówkę. My, korzystając z naszej wiedzy i możliwości, dołożymy wszelkich starań, aby ta pomoc była skuteczna i przyniosła zamierzone efekty terapeutyczne w przyszłości.

Terapią logopedyczną w naszej szkole zajmuje się mgr Magdalena Hordjewicz (pokój 214 – nowy budynek szkoły).